Je ziet het vaak op het etiket van ‘natuurlijke’ verzorgingsproducten: honing, propolis of bijenwas. Het klinkt onschuldig en zelfs gezond, maar hoe diervriendelijk zijn deze ingrediënten eigenlijk? Wat voor ons een verzorgend laagje is, is voor de bij de brandstof om de winter te overleven. Wie kiest voor een plantaardige levensstijl of bewuste huidverzorging vraagt zich daarom steeds vaker af: moet dat echt, die bijenwas in mijn lippenbalsem of bodybar?
Het goede nieuws: nee, dat hoeft niet. Er zijn volop plantaardige alternatieven die net zo goed werken en soms zelfs beter. In deze blog ontdek je waarom bijenwas in de verzorgingsindustrie wordt gebruikt, wat de keerzijde daarvan is én welke plantaardige wassen en boters jij kunt gebruiken om zelf aan de slag te gaan met diervriendelijke, natuurlijke cosmetica.
Waarom wordt bijenwas eigenlijk gebruikt?
Bijenwas heeft van nature verzorgende eigenschappen. Het vormt een beschermend laagje op de huid, helpt vocht vast te houden en geeft een stevige textuur aan bijvoorbeeld balsems of lippenproducten. Daarnaast werkt het licht emulgerend: het helpt olie en water een beetje mengen, waardoor je een mooie, consistente crème of balsem krijgt. Het is dus multifunctioneel, maar gelukkig zijn er plantaardige alternatieven die dezelfde functie kunnen vervullen.
Waarom kiezen voor plantaardige alternatieven?
Hoewel bijenwas een natuurlijk product is, is het niet vegan. Bij de oogst van bijenwas kunnen bijen verstoord of zelfs beschadigd worden, vooral in grootschalige productieprocessen. Voor wie bewust leeft, graag een positieve impact maakt en het dierenwelzijn vooropstelt, is dat reden genoeg om op zoek te gaan naar plantaardige alternatieven.
Daarnaast zijn plantaardige wassen en boters vaak rijk aan antioxidanten, essentiële vetzuren en verzachtende eigenschappen. Ze bieden dus niet alleen een ethisch alternatief, maar ook een verzorgend voordeel voor je huid. En minstens zo belangrijk: ze zijn veelzijdig, prettig te verwerken en volledig afbreekbaar.
Waarom bijen honing en bijenwas écht nodig zijn
Honing is niet zomaar iets zoets voor ons: het is de brandstof voor een bijenkolonie. Bijen verzamelen nectar en zetten dit om in honing, een energiebom die essentieel is om te overleven in de winter of tijdens voedselschaarste. Een bij produceert gedurende haar leven maar een heel klein beetje honing, ongeveer een tiende theelepel, maar werkt haar hele leven voor de kolonie. Heel wat bijen moeten samenwerken voor één potje honing.
Bijenwas is het resultaat van hun arbeid: het wordt gebruikt om raten te bouwen waarin honing en jonge bijen veilig en efficiënt bewaard worden. Kortom: honing en bijenwas zijn waardevolle ingrediënten, maar dienen allereerst de bij zelf, niet de mens.
De bijensterfte en biodiversiteit: wat is er aan de hand?
De bij heeft het zwaar door verlies van biodiversiteit en natuurlijke leefomgeving, bestrijdingsmiddelen die nectar en stuifmeel vergiftigen, toenemende kwetsbaarheid voor ziekten en parasieten, extreem weer en klimaatverandering.
Daarnaast kan intensieve honingbijenteelt onbedoeld schade toebrengen aan wilde bijen door competitie om nectar en stuifmeel, doordat honingbijen in groten getale wilde bijen kunnen verdringen die vaak specialisten zijn op bepaalde bloemen, verspreiding van ziekten via gedeelde bloemen die fungeren als broedplaats voor ziekteoverdracht tussen soorten, en overheersing van het ecosysteem omdat hoge dichtheden honingbijen kunnen leiden tot afname van wilde bijenpopulaties, vooral in stedelijke gebieden of intensief beheerde landbouwgebieden.
Kortom, terwijl we denken bijen te helpen, kunnen we met commerciële imkerpraktijken vaak de biodiversiteit van wilde bestuivers onbedoeld schaden.
5 concrete tips voor wie écht om bijen geeft
Kies producten zonder honing of bijenwas, stap over op cruelty-free cosmetica op basis van plantaardige wassen zoals candelilla, carnauba, zonnebloem of rijstwas. Plant bijen-vriendelijke bloemen in je tuin of op je balkon zoals klaproos, lavendel, koolzaadbloemen of klaver. Gebruik biologische zaden zonder bestrijdingsmiddelen, zaai zaadbommetjes. Biologische zaadbommetjes met bijvriendelijke bloemenmixen zijn leuk en effectief, gooi ze in bermen of onbenutte stukken tuin om het leefgebied van bijen te vergroten. Stimuleer biologische landbouw en eerlijke productie door biologisch geteelde groenten, fruit en bloemen te kopen, hoe meer vraag naar biologische producten, hoe minder pesticiden in het veld.
Geef het goede voorbeeld door bijvoorbeeld vegan food wraps (herbruikbare en bijenvrije alternatieven voor plastic folie) te gebruiken, informatie te delen over diervriendelijke producten, te shoppen bij cruelty-free merken en initiatieven zoals Nederland Zoemt, dat zich inzet voor bijvriendelijke tuinen en het behoud van wilde bijen, hommels en vlinders.
Zelf aan de slag met plantaardige cosmetica
Nu je weet waarom plantaardige alternatieven belangrijk zijn en hoe je bijen kunt helpen, kun je meteen experimenteren! Maak bijvoorbeeld je eigen lippenbalsem, bodybar of handcrème helemaal cruelty-free en natuurlijk. Het leuke is, het is makkelijker dan je denkt en je kunt het volledig aanpassen aan je eigen voorkeuren en huidtype.
10 plantaardige alternatieven voor bijenwas
- Candelillawas – Gemaakt van de bladeren van de candelillaplant, harder dan bijenwas en vormt een fijne, beschermende laag. Ideaal voor lippenbalsems, bodybars en deodorants. Smeltpunt: ca. 70 °C.
- Carnaubawas – Afkomstig van de carnaubapalm, zeer hard en geeft een mooie glans. Perfect voor sticks of balsems die steviger mogen zijn. Smeltpunt: ca. 80–85 °C.
- Zonnebloemwas – Gewonnen uit zonnebloemolie, licht en romig, prettig voor de gevoelige huid. Goed voor crèmes en lotions. Smeltpunt: ca. 60 °C.
- Bessenwas – Plantaardige was uit de vruchten of zaden van bepaalde bessenplanten. Licht, verzorgend en vegan, ideaal voor lippenbalsems en crèmes. Smeltpunt: ca. 50–55 °C.
- Myrica-was – Verkregen uit de waxmyrteplant. Licht, verzorgend en vegan. Geschikt voor lippenbalsems, crèmes en sticks. Smeltpunt: ca. 52–55 °C.
- Vegan bijenwas – Een samengestelde, 100% plantaardige mix die qua eigenschappen lijkt op echte bijenwas. Vaak op basis van candelillawas, carnaubawas en rijstwas. Ideaal als 1-op-1 vervanger voor standaardrecepten.
- Rijstwas – Plantaardige was uit rijstzemelen, hard en geurloos. Ideaal om balsems en sticks stevigheid te geven. Smeltpunt: ca. 77–78 °C.
- Cupuacuboter – Stevige, voedende boter uit de zaden van de cupuacuboom. Hydrateert intens en trekt goed in. Te combineren met hardere wassen voor sticks of bodybutters. Smeltpunt: ca. 30–35 °C.
- Kokumboter – Stevige, voedende boter die snel intrekt zonder vettig aan te voelen. Ideaal voor handcrèmes en gezichtsverzorging. Smeltpunt: ca. 35–40 °C.
- Mangoboter – Zacht, romig en kalmerend. Trekt goed in en geeft een luxe gevoel aan DIY bodybutters of aftersun-producten. Smeltpunt: ca. 32–36 °C.
Tip: Voor producten die stevig moeten zijn, zoals lippenbalsems, deodorantsticks of bodybars, combineer je een harde was met een zachtere boter, bijvoorbeeld mangoboter, kokumboter of cupuacuboter. Zo krijgt je product de perfecte balans tussen stevigheid en smeuïgheid.
Maak je eigen cruelty-free verzorgingsproducten
Ben je klaar om zelf aan de slag te gaan? Ontdek in onze webshop de beste plantaardige wassen en en boters om je eigen lippenbalsem of bodybar helemaal cruelty-free en natuurlijk te maken.
Bijenwas en honing zijn waardevol voor bijen, maar gelukkig zijn er genoeg plantaardige alternatieven die net zo goed werken voor jouw huid. Zo kun jij genieten van verzorgende, diervriendelijke cosmetica én tegelijkertijd een positieve impact maken op de natuur.
© 2025 Diy Cosmetics, alle rechten voorbehouden.